Касым-Жомарт Токаев «Борбор Азия-Кытай» саммитине катышты

Өткөн форумду Касым-Жомарт Токаев аны келечекке көп кырдуу өнөктөштүктүн жаңы, бийик траекториясын түзө турган маанилүү тарыхый окуя деп атады. Бирок азыр да Кытай менен аймактык сооданын көлөмү тездик менен өсүп жатат. 2022-жылы бул көрсөткүч 70 миллиард долларга жеткен. Ал эми 2030-жылга чейин Борбордук Азия менен Жакынкы Чыгыш республикаларынын ортосундагы соода жүгүртүү 100 миллиард долларга жетиши мүмкүн, - деди Касым-Жомарт Токаев.

Касым -Жомарт Токаев, Казакстан Республикасынын президенти:

- Бул жерде маанилүү нерсе - соода номенклатурасын кеңейтүү менен экспортту көбөйтүү. Маселен, Казакстан Кытайга 135 сырьелук эмес товардык экспортун көбөйтө алат. Өткөн айда, пандемиядан улам үч жылдык иш токтоп калгандан кийин, казак-кытай чек арасындагы «Хоргос» эл аралык соода борборун кайра ишке киргиздик. Мен Борбордук Азиянын бардык өлкөлөрүн, өзгөчө Кытай менен жалпы чек арасы жок мамлекеттерди бул маанилүү соода жана логистикалык борбордун потенциалын биргелешип пайдаланууга чакырам. Биздин пландарыбызга кытайлык инвестициялык өнөктөштөр менен бирге бул жаатта топтолгон тажрыйбаны эске алуу менен сапаттык жаңы негизде чек арадагы экинчи кургак портту куруу кирет.

Президент транспорттук-логистикалык инфраструктураны өнүктүрүүнү өз ара аракеттенүүнүн дагы бир приоритети деп эсептейт. Касым-Жомарт Токаев кытайлык өнөктөштөрдү Каспий портторунун мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү жана автоунаа кластерлерин түзүү боюнча кызматташууга чакырды. Мамлекет башчысы ошондой эле аймактар аралык байланыштын эң маанилүү пункттарынын бири катары трансчекаралык суу ресурстарын натыйжалуу пайдаланууну атады. Бул таң калыштуу деле эмес – Борбор Азия таза суунун жетишсиздигинен эң коркунучтуу аймак.

Касым -Жомарт Токаев, Казакстан Республикасынын президенти:

- Климаттын өзгөрүү процесстери биздин аймак үчүн суунун негизги булагы болгон мөңгүлөрдүн аянтынын кыскарышына алып келет. Мунун бары тез арада биргелешкен аракеттерди талап кылган Борбордук Азиянын азык-түлүк, энергетикалык жана экологиялык коопсуздугу үчүн олуттуу коркунучтарга алып келүүдө. Биздин бардыгыбыз үчүн колдо болгон суу ресурстарын пайдаланууга координацияланган жана рационалдуу мамиле жасоо биринчи даражадагы мааниге ээ. Мунун фонунда сууну үнөмдөө жана сугаруу боюнча эффективдүү санариптик чечимдерди ырааттуу ишке ашыруу маанилүү. Кытай бул жаатта таасирдүү ийгиликтерге жетишти. Мен Кытай менен биргеликте суу чарба тармагына жаңы технологияларды киргизүү программасын иштеп чыгууну сунуштайм.

Президент ошондой эле аймактык коопсуздук жана туруктуулуктун маанилүүлүгүн айтты. Кытайдын Казакстанды камсыздоого кошкон салымын жогору баалай турганын баса белгиледи.

Касым -Жомарт Токаев, Казакстан Республикасынын президенти:

- Казакстан өз кезегинде Кытайдын Борбор Азияга карата тынчтыкчыл тышкы саясатын колдойт. Биз Пекиндин туруктуу өсүштү жана глобалдык коопсуздукту камсыздоого багытталган демилгелерин мындан ары да алга жылдырууга даярбыз. Биз ар дайым Борбор Азия жаратуу мейкиндиги болушун жактайбыз жана аймактын геосаясий тирешүүнүн аренасына айланышын кабыл албайбыз.

Касым-Жомарт Токаевдин Кытайга болгон мамлекеттик сапарынын алкагындагы жыйынтыктоочу иш-чара Казакстандын Сиань шаарындагы Башкы консулдугунун ачылыш аземине катышуусу болду. Бул жерде дипломаттардан тышкары улуттук компаниялардын өкүлчүлүктөрү жайгашат. Алардын милдети — ишкердуу байланыштарды түзүү жана чыңдоо. Белгилей кетсек, Казакстан Шэньси провинциясында дипломатиялык өкүлчүлүгүн ачкан жалгыз Борбор Азия мамлекети.

Которгон: Илгиз Жамалбеков